Zo ziet de ideeëngeschiedenis van de wereld sinds de middeleeuwen eruit volgens Rudich von Bitter Rucker, rock en roll deskundige, science fiction schrijver en verzamelingendeskundige.G.J.C. Lokhorst. Recensie van R. Rucker, Mind tools. NRC Handelsblad, Zaterdags Boekenbijvoegsel, p. 3, December 12, 1987. ISSN 0002-5259.
De middeleeuwen waren het tijdperk van het Getal. De karakteristieke activiteit in deze tijd was het plakken van etiketten op objecten, het onderverdelen van de kosmos in nette categorieën, het benoemen van dingen (theologen zochten zelfs namen voor niveaus van gelukzaligheid); men wendde zich van de wereld af en vond het voldoende de stapels etikketen eindeloos te herschikken.
Vervolgens kwam de renaissance, het tijdperk van de Ruimte, waarin het perspectief, de telescoop, en het boek werden uitgevonden. Boeken lijken misschien weinig met de ruimte te maken te hebben, maar dat is slechts schijn: je ziet ze immers met je ogen in de ruimte, vooral als je leest.
De industriële revolutie was de tijd van de Logica. De Principia van Newton waren een logisch systeem, en wat is er logischer dan een stoommachine? De economen zagen de maatschappij als een logische machine, en Boole en Frege vonden de wiskundige logica uit.
Nu leven we in de Moderne Tijd, het tijdperk van het Oneindige. Het krakende geluid op de radio klinkt alsof het uit de onbegrensde ether komt, de natuurkunde houdt zich met onvoorstelbaar grote en kleine hoeveelheden bezig, er zijn massabewegingen en wereldoorlogen, en het leven is oneindig complex geworden, wat velen tot bodemloze wanhoop brengt.
Maar een grote verandering is op til: we staan nu op de drempel van het postmoderne tijdperk, het tijdperk van de Informatie, waarin de kosmische onzekerheden waardoor we op het moment gekweld worden gezien zullen worden als simpele beperkingen van het menselijke informatiesysteem. Door de toenemende communicatiemiddelen (kabeltelevisie en persoonlijke auto nummerborden in de Verenigde Staten) zal de wijd verspreide vervreemding verdwijnen, en gecomputeriseerde verkiezings-procedures zullen ons onze macht over onze regeringen teruggeven. De postmoderne ethiek ziet informatie-theoretische complexiteit als het absoluut Goede, wat een rijk geschakeerd pluralisme met zich mee brengt.
Ruckers Mind Tools helpt ons onze weg te vinden in de omwentelingen die voor de deur staan: het moet ons een gevoel geven voor informatie en de relatie van dit begrip tot de begrippen Getal, Ruimte, Logica, en Oneindigheid (tezamen de vijf niveaus van de werkelijkheid) die de geschiedenis tot nu toe domineerden.
Met andere woorden: Mind Tools is het slechtste boek dat Rudy Rucker tot nu toe heeft geschreven. Het staat bol van zouteloze generalisaties zoals de voorgaande en alles wat er aan informatiefs in staat is elders in betere vorm te vinden. Neem het onderwerp van de fractalen, de zich eindeloos herhalende geometrische figuren die de laatste tijd zo in de mode zijn. Rucker spreekt er op een smeuïge manier over, in een vlotte stijl, en ook lanceert hij het aardige idee van fractale romans en autobiografieën, die zich bij ieder woord in talloze richtingen vertakken, en nu door de computer voor het eerst te maken zijn. Het is allemaal wel aardig, maar een boek als Hans Lauweriers Fractals is, al is het droger, op de lange duur toch veel inspirerender. Lauwerier geeft ons met zijn formules en computerprogramma's werkelijk begrip, waardoor we zelf op eigen ideeën kunnen komen, Rucker doet dat niet; computerprogramma's en formules geeft hij niet, hij praat er alleen maar over, en de weinige ideeën die hij heeft kauwt hij volledig uit, zodat we na lezing zelf ook uitgedacht zijn.
Rudy Rucker is een minder begenadigd popularisator dan zijn populariteit doet vermoeden, hoe enthousiast hij altijd ook schrijft. Soms zijn zijn boeken veel te moeilijk (zoals Infinity and the mind, waarin hij het onpopulariseerbare onderwerp van oneindigheid in de wiskunde tracht te behandelen) en soms weer veel te waterig, zoals Mind Tools (het woord "mind" in de titel schijnt verplicht te zijn bij dit soort publicaties); het juiste midden lijkt hij nog niet te hebben gevonden. Men beperke zich tot zijn science fiction!
Previous | Up | Next
gjclokhorst@gmail.com || July 17, 2015 || HTML 4.01 Strict