Bent u wel eens in Alexandrië geweest? Wij niet. Archimedes wel. Hij was daar lid van de Akademie. Ook heeft hij in Syracuse gewoond. Niet de hoofdstad van het graafschap Onondaga van de Noordamerikaanse staat New York, maar de hoofdstad van de gelijknamige Italiaanse provincie, in de oudheid de grootste en rijkste stad van Sicilië. Daar zijn wij wel geweest. Wie niet?G.J.C. Lokhorst. Eureka. Quod Novum, 12 (10): 12, November 8, 1978. ISSN 0166-5065.
We waren op zoek naar het graf van Archimedes. Zoals bekend, kwam Archimedes om het leven, toen de Romeinse belegeraars in 212 v. Chr. de stad binnendrongen. Hij zat aan zijn schrijftafel, een zogenaamde abacus; dit is een laag tafeltje bedekt met een gladgestreken laagje zand. In dit zand tekende hij zijn wiskundige figuren. Op dat moment kwam er een Romeins krijger binnen en hij liep op Archimedes toe. De geleerde keek op: "Noli turbare circulos meos," snauwde bij. Prompt reeg de soldaat hem aan zijn sabel. Het verhaal is legendarisch geworden. Archimedes' dood is bijna een dood om jaloers op te worden. Bertrand Russell heeft het volgende erover gezegd: "De Romeinse soldaat die Archimedes doodde was een symbool van de dood van de originele gedachte die Rome in de hele Hellenistische wereld veroorzaakte."
Alle aanleiding dus om het graf van Archimedes even te "doen".
De eerste die een speurtocht heeft ondernomen naar dit graf, was Cicero. Daarmee verrichtte hij één van de allereerste archeologische opgravingen. Na lang spitten stuitte hij op een graf met wiskundige symbolen. Daaruit bleek zonneklaar dat bij met de laatste rustplaats van de onderzoekende geest te doen had, en een beroemd geworden kreet ontsnapte aan zijn mond: Eureka--ik heb het gevonden!
Het graf dat Cicero vond is inmiddels weer zoekgeraakt. Er is echter een Romeins object dat er in de volksmond voor doorgaat. Wij zouden er nooit achter gekomen zijn als we in een kiosk niet een ansichtkaart hadden ontdekt met een afbeelding ervan, want het ding is in geen reisgids te vinden. We waren nogal in onze nopjes. Naarstig gingen we op zoek. In het archeologische park vonden we het niet, maar tijdens de beklimming van de Corso Gelone ontwaarden wij een geel bordje met "Tomba di Archimede" er op. Wij keken dus en wat zagen wij? Niets. Hierop klommen we op een muurtje en ontdekten in de rotsen tussen de weelderige flora een columbarium.
We werden er zowaar lichtelijk sentimenteel-melodramatisch van. Zachtjes mompelden we voor ons uit: "Archimedes, als levende verzuchtte je wel eens een vast punt te mogen vinden om de aarde op te tillen. Moge nu het Romeinse grafschrift voor jou opgaan: Sit tibi terra levis--de aarde zij voor jou licht om te dragen."
Mismoedig verlieten we de onheilszwangere plaats. De te vroeg gestorven abacist indachtig dronken we een glaasje cola. We konden er maar niet achter komen waarom het ijsklontje maar niet wilde zinken. Leefde Archimedes nog maar, hij kon het ons stellig uitleggen.
Previous | Up | Next
gjclokhorst@gmail.com || July 17, 2015 || HTML 4.01 Strict